Robuuste Valleisystemen voor Klimaatbuffering en Versterking Biodiversiteit

De Getevallei

De Getevallei als klimaatbuffer

Een vallei met naar Vlaamse normen unieke mogelijkheden

Natuurpunt Oost-Brabant is er de laatste jaren in geslaagd om de Getevallei in Vlaanderen op de agenda te zetten als robuust riviersysteem met grote kansen en mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Hier is nog ruimte voor beheerde natuur, voor de waardevolle half natuurlijke landschappen en soortenrijke graslanden met erfgoedwaarde. Daarnaast is er ook plaats voor ruigere natuur en moerasbossen en voor eerder spontane ontwikkeling. En dit op een schaal die op vele andere plaatsen niet meer mogelijk is.

Nu een lappendeken van 1000 ha in beheer

In de Getevallei bouwde Natuurpunt de laatste 20 jaar van Hoegaarden tot Geetbets een netwerk van beheerde natuurgebieden uit: de Getebeemden, het Tiens Broek en de Laterbroeken, Doysbroek en het provinciaal gebied Grote Gete, Viskot en Meertsheuvel. In de Kleine Getevallei heeft ook de provincie een aanzienlijke inspanning gedaan voor de uitbouw van Het Vinne en het provinciale project Grote Ge(k)te. Ten slotte is er het complex Betserbroek-Aronst Hoek, Rummens Bos in het uiterste oosten van de provincie waar Natuurpunt meer dan 360 ha natuurgebied verworven heeft in een grootse vallei met vele mogelijkheden voor natuurontwikkeling.

Tot het stroombekken van de Gete behoren ook de Hoegaardse Valleien en de Beemden in Landen.

Water bepaalt ons leven

Iedereen heeft belang bij zuiver water, het herstel van de waterhuishouding en een rivier in een goede toestand. De overstromingen van 2016 in Linter en de droge periodes van 2017 waren fenomenen die we de komende jaren allicht vaker gaan meemaken als gevolg van de klimaatwijziging. Water kan ons het leven dan ook heel moeilijk maken als we het niet (terug) voldoende plaats geven.

Van lappendeken tot grote aaneengesloten riviernatuur

Natuurpunt Oost-Brabant ziet het als een grote uitdaging om de Getevallei vanaf de taalgrens in Hoegaarden, over Tienen, Landen, Linter, Zoutleeuw, Geetbets tot aan de monding in Halen als een aaneenschakeling van samenhangende grote natuurcomplexen van Europese allure te realiseren. Wat nu nog een lappendeken is van percelen kriskras met daartussen meer intensief gebruikte kavels zou in de toekomst tot een robuust valleisysteem kunnen uitgroeien. Hier is er nog ruimte voor de rivier en natuurlijke processen. Als dunbevolkte en landschappelijk uitgestrekte riviervallei met veel structurele variatie, biedt de Getevallei eindeloos potentieel om tal van ecosysteemdiensten te vervullen zoals versterking van de biodiversiteit en klimaatbuffering, maar ook recreatie. Dit biedt kansen voor de economische ontwikkeling van de Getestreek, zeker in combinatie met het rijke historische erfgoed ervan.
En het wordt bovendien aantrekkelijker om hier te wonen.

De Getevallei 2042, een eldorado voor de biodiversiteit

Natuurpunt i.s.m. de Provincie Vlaams-Brabant beheert in de vallei complexen van grasland, moeras en bossen in functie van soorten- en structuurrijkdom, en met respect voor hun cultuurhistorische waarde. Het toekomstbeeld dat we voor ogen hebben voor de Getevallei is echter ruimte voor grootse riviernatuur met een herstelde waterhuishouding en spontane processen. Grauwe klauwier, kamsalamander, wulp, waterral, kievit, riet- en geelgors… behoren hier tot de doelsoorten.

Grootse riviernatuur

De Getevallei biedt eveneens ruimte voor moerassen in verschillende stadia: waterpartijen met riet, moerassige ruigten, vochtige en ruigere overstromingsgraslanden, natuurlijk evoluerende broekbossen met dood hout. Tot groot genoegen van bv. zwarte ooievaar, zwarte stern, porseleinhoen, waterral, roerdomp, woudaap, blauwborst en reigerachtigen. Ook soorten zoals bever, waterspitsmuis en moerassprinkhaan krijgen er dan kansen.

Bij de taakstelling van Vlaanderen in het kader van soorten voor de Europese Habitatdoelstelling komt de Getevallei in aanmerking als leefgebied voor drie tot vijf koppels roerdomp. Hier kan een populatie die samenhangt met deze van de Demervallei stand houden.

Kortom, met voldoende durf en ambitie kan hier een geheel tot stand komen met een hoge natuur- en recreatieve belevingswaarde. Versterking van biodiversiteit, klimaatbuffering en ruimte voor water en voor een levende rivier gaan hiermee hand in hand.

De komende jaren is het zaak om het huidig lappendeken van beheerde natuurgebieden verder uit te bouwen tot grootse aangesloten complexen die grotendeels hydrologisch hun eigen regime kennen, zoveel mogelijk onafhankelijk van de waterhuishouding daarbuiten.