Robuuste Valleisystemen voor Klimaatbuffering en Versterking Biodiversiteit
De Hoegaardse Valleien
De Hoegaardse Valleien klimaatbuffers dank zij natuurherstel
De vallei van de Schoorbroekbeek of Nermbeek in natuurreservaat Rosdel en de valleien van Menebeek en Jordaan in Mene-Jordaan zijn diep ingesneden in het agrarische leemplateau. Ze hebben een hoge natuur- en landschappelijke waarde. Kalkrijke en soortenrijke graslanden wisselen af met broekbossen en versterkte relicten van oude boskernen.
Langs de Kleinbeek die uitmondt in de Menebeek, ligt het natuurgebied Aardgat, weliswaar niet op grondgebied Hoegaarden maar op Tienen. Het zit geprangd tussen de spoorlijn, de ring en een industriegebied; maar herbergt topnatuur met een rijke vegetatie gebonden aan kalkhoudende kwel.
Langs de Grote Gete in de Hoegaardse deelgemeente Rommersom liggen de Getebeemden. Natuurpunt heeft ongescheurde graslanden met ongeschonden microreli‘f (bulten en slenken) kunnen verwerven en definitief beschermen.
Natuurreservaat Rosdel
Door volgehouden actie voor meer natuur kon Rosdel, eertijds een klein reservaat, in de ruilverkaveling Hoegaarden uitgroeien tot een complex van nu 86 ha. De inzet van Natuurpunt Oost-Brabant voor dit gebied heeft geleid tot een vergroening van de ruilverkaveling in Vlaanderen.
Natuurreservaat Mene-Jordaan
De Mene- en Jordaanvallei is deels gelegen in de ruilverkaveling Hoegaarden maar voor een nog groter gedeelte binnen de lopende ruilverkaveling Willebringen. Natuurpunt bouwde hier al een natuurgebied van 110 ha uit. De vereniging komt nu op voor de uitbouw van een robuuste vallei en voor natuurontwikkeling op de hellende valleiflanken.
Meldertbos: cultureel erfgoed en natuur
In Meldertbos, erkend als natuurreservaat en ook als cultureel erfgoed, heeft Natuurpunt gekozen om het vroegere uitzicht van Engels landschapspark te herstellen, o.a. met steun van een Europees Life Project. De vroegere gras- en hooilanden tonen intussen dank zij het beheer terug hun bloemrijke pracht. EŽn van de twee drooggevallen vijvers is terug opgeknapt en gevuld met water.
Vernatting en waterberging
Een dam op de Schoorbroekbeek in Rosdel leidt het water rond in het schoor en door het rietveld. Dat vertraagt niet alleen de waterafvoer, maar zuivert ook het water.
De Nermbeek was vroeger door ÔverbeteringswerkenŐ herleid tot een drainagegracht die het water razendsnel afvoerde richting Hoegaarden. Een natuurherstelproject verwijderde de bekisting en herstelde het natuurlijk beektraject, waardoor meteen ook het waterbergend vermogen verhoogde. Hoegaarden en Nerm zijn nu beter beschermd tegen wateroverlast.
In Mene-Jordaan herstelde Natuurpunt op de beheerde percelen de natuurlijke waterhuishouding door de kunstmatige drainage op te heffen. Zo is dit nu terug waterrijk gebied met winterse waterplassen en moerassige graslanden rijk aan biodiversiteit.
De veel te diepe beekruiming in de Getebeemden werd ongedaan gemaakt. Het waterpeil steeg terug en de beemden herkregen hun nat karakter.
De Hoegaardse Valleien, hoe de natuur hier terugkwam
In deze streek treffen we een typisch landschap aan: diepe holle wegen, taluds, soorten- en structuurrijke graslanden en kabbelende beken te midden van een uitgestrekt open akkercomplex op het glooiende plateau. Het Brabantse Haspengouw ten top. Een gevarieerd landschap ook, met panoramische vergezichten en idyllische valleien.
Biodiversiteit: 250 ha topnatuur in ontwikkeling dank zij Natuurpunt
Het is door de inzet van de Natuurpuntvrijwilligers dat dit landschap veel van zijn schoonheid en beleefbaarheid herwonnen heeft. En de biodiversiteit er wel vaart.
Op de kwelrijke hooilanden borrelt het kalkrijke en ijzerrijke water op. De natuur reageert fantastisch op het beheer en de resultaten zijn navenant: bloemrijke soortenrijke graslanden met pluimzegge, brede orchis, adderwortel, echte koekoeksbloem.
Door het verontdiepen van de waterlopen en het vernatten van de lager gelegen percelen erlangs konden de rietlanden, moerassige ruigten en broekbossen uitbreiden. Zo ontstaat het favoriete biotoop voor riet- en moerasvogels als waterral, kleine karekiet, sprinkhaanzanger en rietgors.
Bijzonder aan de Hoegaardse valleien is het dagzomen van Gobertangesteen op
de valleiflanken. De bodem
is er droog, stenig en kalkrijk. Een aantal voormalige akkers zijn omgevormd
tot soortenrijke graslanden.
Ze worden gekoloniseerd door zeldzame planten als
marjolein, graslathyrus, beemdkroonÉ maar ook een tiental soorten
orchidee‘n zoals bijenorchis en hondskruid en tal van insecten.