Laudatio bij de uitreiking van de Gouden Gorzen 2007 De vrijwilliger en de betrokkenheid van mensen bij hun omgeving in de kijker De gouden gors wordt uitgereikt aan het 1000° lid

Vissenaken, 13 januari 2007

Terugblik

De Gouden gorzenuitreiking wordt een traditie sinds we er op de Ledenontmoeting van 2004 mee begonnen.

Op de algemene vergadering in het CC De Velpe ( 2004) werden 2 basiswerkers in de bloemen gezet die door hun dagdagelijkse inzet de afdeling en het vrijwillige natuurbeheer schraagden. Een vereniging kan maar draaien als er mensen zijn die zich volledig inzetten,er voor gaan en het engagement binnen de beweging voor een deel hun leven laten kleuren. Toen lanceerden we de slagzin: Natuur kleurt het landschap, inzet voor Natuurpunt kleurt je leven. In deze slogan werden 2 elementen betrokken: zinvol engagement voor biodiversiteit , voor een boeiend landschap, waardegeven aan natuur maar terzelfdertijd dat dit waardegeven en deze inzet ook zin en kleur kan geven voor mensen die kiezen om mee met NP vereniging te zijn . Ontplooiing van mensen die meewerken aan het bewegingsproject is dus een 2 ° autonome doelstelling. Toen werd bewust gekozen om hierbij zowel een jongere als een vrouw te bekronen. Hiermee gaven we uiting aan het belang van de doelgroep jongeren maar van de doelgroep vrouwen. Want het werk dat we doen is toch in een belangrijke mate gericht op natuur en landschap voor de komende generaties.

Een jaar later op de LAV 2005 eveneens in de Kronkel werd het RAP (Roland/André/Paul) team bekroond. Hierbij wilden we waardering en erkentelijkheid uiten aan 3 steunpilaren van de doelgroep ‘ jong gepensioneerden' die na hun pensionering een nieuwe invulling van hun engagement en nieuwe zingeving vonden in het bewegingswerk rond natuur en landschap voor Iedereen. De gouden gorzen hadden voor een doelgroepenbeleid een grote voorbeeldfunctie en we wilden hiermee een oproep doen en een signaal geven.

Vorig jaar( 2006) werd het Natuurpunt Velpe-Mene model van het waardegeven van natuur en landschap als een kans voor een streek in de kijker gesteld. Een gevarieerd en kleurrijk landschap met daarin verweven de natuurelementen en natuurgebieden vormen geen bedreiging voor streek maar een kans en geven een identiteit en aantrekkingskracht . De boodschap is dat Natuur en Landschap niet alleen belangrijk zijn voor de biodiversiteit maar ook als een cultuurhistorisch gegeven . Het landschap is een boek met erkennings- en oriëntatiepunten voor de mensen, die hun streek aantrekkelijk en beleefbaar maken.

En inderdaad na jaren van veel oproeien tegen stroom, van tegenkanting of onverschilligheid zien we dat op steeds meer plaatsen realisaties die aanvankelijk op heftige tegenstand stuiten na een tijdje algemeen toegejuicht worden .

• Ten tijde van de ruilverkaveling Hoegaarden werden acties georganiseerd tegen Natuurpunt, werden mensen geïntimideerd. Wat gerealiseerd werd is nu vanzelfsprekend maar was toen absoluut niet evident.
• Bij de eerste aankopen in de Menevallei kregen we de hele georganiseerde landbouw en een giftig artikel in de Boer en Tuinder over ons lijf.
• Bij de actie tegen de rechttrekking van de Velpe stonden we jaren alleen en zou niemand geloofd hebben dat de aanbestede werken van de rechttrekking van de Velpe van Opvelp tot Halen zou tegengehouden worden. Men zou je een dromer gevonden hebben als je toen voorstelde dat er zowel in de Bovenloop en Middenloop aanzienlijke beheerde natuurgebieden zouden gerealiseerd worden. Als we toen verteld hadden er in 2007 een aanzienlijk vernattingsproject zou plaatsvinden zowel in de vallei van de Rozendaalbeek als een doorstroommoeras in de Velpevallei dan zou je afgeschilderd geworden zijn als een gevaarlijke gek.
• Ook bij het lanceren van de eerste denkbeelden van het herstel van het meer van het Vinne in de tachtiger jaren werden we compleet gek verklaard, maar ook later bij de aanvangsproces van de natuurinrichting was de optie ‘ opnieuw meer' en een echt meer en niet een meertje niet evident .
• Zoals we toen moesten moeten putten uit de kracht van de overtuiging, uit de kunst om het evidente ook evident te maken zullen we ook de jonge generatie moeten oproepen om te durven dromen, om de grenzen te durven verleggen en vooral de handen zelf uit de mouwen te steken .
• Durven vooruit denken en de toekomstperspectieven voor duurzame natuur in beeld houden en ondertussen met concrete projecten hier aan bijdrage aan leveren. Daarbij is het onze absolute opdracht dat we aanwezig zijn in het landelijke milieu, evidente dingen ook durven uiten en verdedigen.
• Steeds zijn er meer tekenen dat daar waar we aanwezig zijn met deze boodschap en met concrete realisaties in het veld het klimaat effectief veranderd is. De Walk for Nature 2005 ontving ons op het Stadhuis van Hoegaarden, de Walk for Nature 2006 in het Stadhuis van Zoutleeuw en in beide gevallen was de sfeer die uitgedragen wordt: inderdaad natuur en landschap zijn een zegen en een kans voor deze gemeente en deze streek . Dank zij de aantrekkingskracht van het landschap en de begeestering van de mensen die hierrond werken is onze gemeente aantrekkelijk voor jonge en ambitieuze mensen.

Dat dit geen ijdel woord is, is duidelijk. De aantrekkelijkheid van de omgeving werd in de enquêten in de aanloop van de gemeenteverkiezingen als zeer belangrijk ervaren.

Anekdote: Bekende inwoners zoals Baron Gaston Roelants zegden in de pers in dit kader dat dit gave landschap toch wel een zegen was. Juist dit landschap waar dat we 2 jaar voordien bij een groene RUP terug groengebied hadden afgedwongen. Maar ook recent in een TV programma rond wonen op VTM kwamen mensen uit de streek verklaren dat ze voor deze streek gekozen hebben omwille van het landschap en vooral omwille van het werk van Natuurpunt Velpe-Mene.

Als je vanuit deze ervaring terugkijken dan hebben we ettelijke keren al gevloekt omdat we einde tachtiger begin jaren negentig bij de ruilverkaveling Melkwezer te braaf geweest zijn en ons toen te zeer met kleine bijstellingen zoals enkele poelen en 2 gebiedjes nl. Doysbroek en Walsbergen met een kluitje in het riet hebben laten sturen. Nu wordt met man en macht gewerkt aan natuurherstel in de Getevallei van Tienen tot en met Geetbets, maar de kleine poelen van toen voor de Europese Habitatsoort Grote Watersalamender liggen wel droog en wachten tot de natuur- en landschapsherstelmaatregelen die we in de toekomst zullen kunnen doen op basis van de verwervingen van de laatste jaren. H et belang van verwerving van natuurgebieden voor de duurzame veiligstelling en om te komen tot duurzame natuur optimaal voor de biodiversiteit en ook voor de beleefbaarheid van de mensen kan niet worden overschat. In deze gebieden is natuur en natuurbeleving voor iedereen hoofdfunctie. Het verschil is duidelijk zowel naar toegankelijkheid, inrichting, landschapsbeeld. Geen diepe ontwatering, geen bemesting, meststoffen, pesticiden, geen omzetting van graslanden naar maïsakkers, geen vertuining of weekendverblijven, geen koppijn om afkalvende oevers of om verruiging: wel plaats voor biodiversiteit, voor iets ruigere natuur, voor spontane processen, voor onthaasting, voor gezondheid, voor wandelen en voor zijn. Een plaats voor verwondering en ontdekking.

 

Timmeren aan de weg in 2006 en 2007

Ontmoetingen in de Schoorbroekvallei 2006- Rencontres dans la vallée de la Schoorbroek' plaatste het Schoorbroek in de kijker als voorbeeldproject van geïntegreerd landbeheer ook naar het Waalse Gewest. Pittige anekdote: één van onze medewerkers mocht het project volledig in het Nederlands op het gemeentehuis van Bevekom toelichten op een persconferentie. Achteraf werd het model van NP uitvoerig belicht in de Franstalige pers en dit zowel in Le Soir als La Libre. Daarnaast kwam op 12 december een delegatie van de Waalse Hoge Landbouwraad en Hoge Raad voor Duurzame ontwikkeling naar onze akkerprojecten kijken en stelden vast hoe effectief en efficiënt het project was voor soorten als de gorzen. Ook de Kabinetschef van minister Peeters bracht een bezoek aan de Schoorbroekvallei waarbij we konden onderlijnen hoezeer natuur en landschap kansen zijn voor een streek.

Maar ook de vernatting in de Velpevallei 2007 is een zodanig voorbeeld van een integraal project waarbij natuurontwikkeling, landschapsversterking en integraal waterbeheer elkaar ontmoeten en versterken.Door versterking van biodiversiteit met m eekoppeling naar integraal waterbeleid, landschapsbeleving en milieuvriendelijk recreatief medegebruik maken deze gebieden het verschil. Minder erosie, ruimte voor rivieren.

Maar ook elders: Wat gerealiseerd wordt bij het herstel van het kasteelpark van Meldert, maar ook de unieke rol van Natuurpunt in de Monumentenstrijd voor het opkrikken van de streek met het project de ‘Tommen' is duidelijk. Nog lang voor de monumentenstrijd werden de Tommen door een werkgroep binnen NP als een kans voor Tienen in de kijker geplaatst. Vandaag trekken we samen met velen anderen het project. Want ook dat is een van de constanten bij onze werking: Niet alleen natuur maar ook landschap en ook cultuurhistorie wordt als een hefboom gezien en het woord samenwerking staat in onze agenda.

Paradox meer natuur in beheerde natuurgebieden en steeds egaler daarbuiten

Een enorme paradox blijft echter de toename van de biodiversiteit met vele soorten wasplaten in onze graslanden, vele nieuwe groeiplaatsen van brede orchis, 1200 wintergroeiknoppen in de Rosdel op een plaats waar ik nog suikerbieten heb zien groeien,nieuwe soorten libellen, nieuwe broedvogels voor Vlaanderen zoals Witwangstern in de beheerde gebieden en gelukkig de toename van de beheerde gebieden naar oppervlakte maar anderzijds daarbuiten de verdere verschraling van de landschappelijke kwaliteit en biodiversiteit. Het moet van ons hart. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat er meer dan ooit terug meer gesproeid wordt op bermen en overhoeken, dat zelfs onder mom van landschapsonderhoud door IGO en gemeenten elk hoekje opgekuist wordt, dat mensen er minder dan enkele jaren terug voor terugdeinzen om elk overhoekje op te kuizen en proper te maken, dat taluds in het landschap nog steeds geëgaliseerd worden, natte weilanden ontwaterd en verlandende putten en oude poelen en vijvers terug hersteld worden in een echte vertuiningsstijl. Ook hier een tweedeling. Enerzijds kan er moeizaam hier en daar een beetje ruimte voor natuur afgedongen worden maar anderzijds wordt het overblijvende landschap steeds egaler of is er een voortschrijdende vertuining en verrommeling van het landschap. Terwijl sommige zeldzame soorten in de reservaten toenemen, verdwijnen de meest kenmerkende soorten van de boerennatuur zoals de veldleeuwerik, de gele kwik, de boerenzwaluw. Reden genoeg om ons met alle energie ook de versterking van het landschap en op de versterking van de biodiversiteit over de hele breedte te gooien.

De ministers van de Europese Unie hebben besloten tot een Europese countdown 2010 waarbij ze zich engageerden om de achteruitgang van de biodiversiteit om te buigen tegen het jaar 2010 . Het is duidelijk dat het Natura 2000 programma met de Habitatgebieden en een programma van de Natura-2000 gebieden met soorten als Hamster maar ook Grote Kamsalamender als hefboom voor de versterking van de natuurkwaliteit en ook de ontwikkeling van integraal waterbeheer in het kader van de Kaderrichtlijn Water krachtige instrumenten zijn om hier een stap vooruit te zetten. Nog duidelijker is het dat door deze instrumenten alleen we er geenszins in zullen slagen om de achteruitgang van de biodiversiteit voor de typische plattelandssoorten te stoppen.

Nieuwe dromen voor de toekomst

In de nabije toekomst willen we nieuwe impulsen geven aan Natuur en landschap als kans voor een streek. Dit met de versterking van het aankoopbeleid en het gebiedsgericht beleid maar daarnaast ook een algemene biodiversiteitsreflex promoten naar de gemeenten, naar de landbouw, naar de recreatie . De landbouw heeft een eigen verantwoordelijkheid om te zorgen dat veldleeuwerik en gele kwik deel blijven uitmaken van ons landschapsbeeld. De gemeenten hebben een eigen verantwoordelijkheid om bermen en overhoeken ook een beetje ruig en wild te laten dat er nog vlinders en insecten en vogels overblijven en niet alles systematisch laten opkuisen ( ook niet door IG0) en evenzeer dat hun ruimtelijk en algemeen beleid deze biodiversiteit versterken. Om deze impuls naar brede biodiversiteitsactie in het landelijke gebied kracht bij te zetten wordt op de walk for nature 2007 in het Koebos een charter gelanceerd naar de nieuwe gemeenten.

De kracht van de overtuiging als hefboom

Dames en Heren.

Er is de voorbije jaren veel gebeurd . Dingen die als onmogelijk aanzien werden , zijn door de inzet van mensen mogelijk. Veel kon gerealiseerd worden vanuit de kracht van de overtuiging, de kracht van inzet. Hierdoor werd waarde gegeven aan natuur . Werd vogelwei in de pejoratieve zin waardevol natuurgebied. Regionaal werd gewerkt vanuit een visie. Deze inzet was gekenmerkt door vooruitdenken, durven dromen maar tezelfdertijd door redelijkheid naar inzet en aanpak en het zoeken naar de haalbaarheid van het moment zonder het toekomstperspectief uit het oog te verliezen. Overal werd ervaren dat we bereid zijn oog te hebben voor de legitimiteit van andere ruimtegebruikers, zodat we krachtig de legitimiteit van natuur en landschap konden verdedigen. Vriend en tegenstander weten ons te vinden en steeds wordt gekozen voor de dialoog en het zoeken naar win/win situaties en vooral naar effectieve, tast- en toonbare realisaties op het terrein. Een woord is een woord. Er wordt gezocht naar versterking van natuur en landschap maar met warme waardering voor de mensen en de bewoners.

Dit is de kracht waarop NP Velpe Mene constant bouwde om te groeien van 513 leden in de gemeenten Bierbeek, Boutersem, Hoegaarden, Tienen en Glabbeek eind 2002 naar 1050 eind 2006 én tot het beheer van circa 400 ha natuurgebied in 20 projecten

In 5 jaar is dit meer dan een verdubbeling van het ledental. In de gemeenten Bierbeek, Hoegaarden, Boutersem Zijn tussen 5 en 6% van de gezinnen zijn lid van Natuurpunt . Als Vlaanderen de ledendichtheid van Bierbeek, Boutersem en Hoegaarden zou evenaren dan zouden er niet minder dan 150 000 leden zijn van NP Vlaanderen . Ook Tienen en Glabbeek maken de laatste 2 jaar een enorme inhaalbeweging qua ledengroei. Hier ligt het groeipotentieel van de toekomst. En je ziet ook hoe het laatste jaar het groeipotentieel van NP Vlaanderen omhoog springt. Dit jaar zelfs met 11% netto groei.

Anekdote. Vorige week op de trein zegt plots iemand die ik nog nooit gezien had: Bent jij soms Hugo Abts? Want ik woon in Nerm en ga daar dikwijls wandelen. Jullie doen daar schoon werk. Ik ken al jullie wandelingen. Ik wilde me al lang lid maken van jullie. Hoe kan ik dit doen? Volledig spontaan. Uit waardering voor het werk dat NP doet. Zoiets doet deugd.

De ledengroei en de ledentrouw is de beste indicator dat we in de samenleving gedragen worden. De leden wonen in elke straat, het zijn je buren, het zijn de ouders van het klasgenootje van je jongste dochter, het is de dirigent of een medespeler van de fanfare of het parochiale koor of de laatste nieuwe inwoner die zijn jongste spruit naar de onthaalmoeder brengt. Dat is Natuurpunt Velpe-Mene, dat wil Natuurpunt Velpe-Mene zijn . Aanwezig zijn in de streek, in het dorp, in je straat en vooral in de harten van de mensen . Dat tikkeltje zuurdesem of zout dat mensen laten verwonderend ha, ha zeggen als ze een koolmees zien of gewoon plezier laten beleven om hier te leven. Natuur laten kleur geven aan je omgeving en mensen daarvan bewust laten genieten, maar dezelfde mensen ook de kans geven om mee te kunnen zorgen voor natuur van de toekomst en mee hiervoor verantwoordelijk te zijn zodat dit zingevend is. Dat gevoelen willen we koesteren.

Uitreiking gouden gors aan 1000e lid van Afdeling Velpe-Mene

Daarom reiken we dit jaar de gouden gors 2007 aan het symbolische 1000° lid . Deze nieuwe leden werden uitgenodigd naar deze algemene vergadering. Uit de aanwezigen werd willekeurig het 1000° gekozen. Dit lid symboliseert alle mensen die mee willen werken aan versterking van natuur in hun omgeving. Dit 1000° lid is in elk geval iemand die natuur voor zichzelf en natuur voor de toekomst belangrijk genoeg vind om lid te worden en het signaal te geven dat natuur en landschap belangrijk is. Zo moeten er nog meer zijn.

Uit de leden die lid werden in de periode augustus - december van dit jaar werd een loting gedaan. Aan de gouden gors wordt uitgereikt aan Wim Verhaevert uit Bierbeek die op 28 augustus 2006 ………lid werd van NP.

Hugo Abts, voorzitter NP Velpe-Mene.