1. Cursus
Natuur.gebiedengids Velpe-Mene
De doelstelling was medewerkers vormen die bij het gidsen in de N.gebieden het
Natuurpunt Velpe-Meneverhaal kunnen vertellen rond werking, verwerving, beheer,
typische kenmerken van het reservaat en het omliggend landschap: een wervend
verhaal waar Natuurpunt-Velpe-Mene mee bezig is en over het Natuurpuntmodel.
Het is vorming gericht naar mensen die zich willen inzetten in de afdeling om
bredere groepen rond te leiden. Deze cusus was een groot sukses met meer dan 20
deelnemers die de cusus voleind hebben en ook talrijk aanwezig waren op de
verschillende activiteiten vrijwillig natuurbeheer. Nav de cursus werd een
webdossier van de gebieden die bij de cursus behandeld werden aangemaakt. Zie:
Voor een foto-rapportage van de uitstappen en de cursusactiviteiten zie:
2.
Wandelingen en Activiteiten van de maand als focusactiviteiten en 37
activiteiten vrijwillig natuurbeheer
De uitgebreide activiteitenkalender 2011
met quasi wekelijks (meerdere) activiteiten werd afgewerkt.Voor de
activiteitenkalender voor 2011: klik hier
Tijdens 37 werkdagen vrijwillig natuurbeheer waarbij zowel in de winter als de
zomer de ronde gemaakt wordt van alle natuurgebieden in de afdeling verdient
bijzondere aandacht. (zie http://www.velpe-mene.be/beheerrondewinter20102011-kalender.htm : zie ook het fotoalbum: Nooit namen zovele mensen deel en ook
vele nieuwe mensen en mensen van alle leeftijden.
De natuurdag van 19 november 2011
werd een super-evenement zijn gericht op een breed publiek en voor de 2° maal
met de deelname van meer dan 100 scouts van Boutersem. Zie link:
Het concept van wandelingen/activiteiten van de maand en de
mijlpaalactiviteiten hebben gewerkt maar vergt een volgehouden inspanning voor
promotie. Voorbeelden van sukses zijn vb de mijlpaalactiviteit Koebos, de
mijlpaalactiviteit Rosdel, , de jaarlijkse orchideeënwandelingen, de nacht van de vleermuis in Boutersem
en de straffe kostwandeling.
3. 2011:
1275 leden en Vernieuwde aandacht voor ledenwerving op afdelingsniveau
2011 werd gekenmerkt door een lichte groei van het ledental. De definitieve
cijfers zijn nog niet bekend overschrijden alleszins de 1270 en zullen we waarschijnlijk afkloppen op 1275.. Eind
2001 hadden we amper 513 leden binnen Velpe-Mene. Eind 2009 waren het er 1243,
om in 2010 met 17 leden te groeien tot 1260 en nu door te steken tot 1275. In
2011 was de uitval minder dan 7,35 % ( cijfer begin december), dat is iets meer
dan 1% onder het Vlaamse gemiddelde . Maar als we dit al eens tot 4% zouden
kunnen terugdringen zoals vb
Kortenberg dan was dit op slag meer dan 50 leden bij. Toch een hele prestatie
voor een werkingsgebied van circa 60000 inwoners....naar Vlaamse normen zou dit
betekenen dat NP Vlaanderen 127 500 leden zou hebben....
4. € 16 500
Fondsenwerving geefomnatuur project 3997 Velpe-Mene
In 2010 en 2011 ging
de wervingsaandacht vooral naar de fondsenwerving in het kader van de campagne www.geefomnatuur.be Met fenomenale
resultaten. In 2011 tot 21 december een bedrag van exact € 12 446,19 GIFTEN GEEFOMNATUUR PROJECT
3997 VELPE-MENE aangevuld met de deelprojecten ( Zwartebos, Snoekengracht,
Paddepoel, Hoegaardse beemden, Mene-jordaan, Rosdel, Meldertbos) verzameld
worden. Door de kerstperiode hebben we geen update ontvangen maar via de aanmelding geefomnatuur
kregen we sindsdien nog de bijkomende meldingen van circa € 4000 bijkomend. De
eindafrekening per 31.12. 2011 voor
Velpe-mene zal dus circa € 16 500 geworven fondsen zijn. Dit blijft een hele
prestatie binnen de afdeling.
Door de besparingen is de aankoopsubsidie voor natuurgebieden aanzienlijk
teruggevallen en moeten we meer dan ooit beroep doen op de fondsenwerving bij
de leden om nog natuurgebieden te kunnen aankopen. Ook de erkenning van
natuurreservaten blijft uit zodat we bij het beheer ook moeten beroep op de
inzet van de vele vrijwilligersteams vrijwillig natuurbeheer. In de
najaarsfondsenwerving hebben reeds heel wat mensen positief gereageerd. Voor
NPOB zitten we op 21 december aan € 83000 en zouden we 95 000 kunnen bereiken .
Fondsenwerving voor natuurgebieden
in Velpe-Mene (project 3997) of Aronst Hoek (project 9414) kan door storting op
rekening IBAN BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt beheer te Mechelen met
vermelding project Velpe-Mene nr 3997 of project Aronst Hoek nr 9414
5. 2011
Lustrumjaar 40 jaar NPOB en Samenwerking in breder verband
Vanuit
NP Velpe-Mene werd volle medewerking aan de activiteiten in het kader van de
viering van 40 jaar Natuurpunt Oost-Brabant, regionale Vereniging voor Natuur
en Landschap . De afdeling was bijzonder goed vertegenwoordigd de lustrumactiviteiten in streek- en
regionaal kader en was trekker van een reeks suksesvolle mijlpaalactiviteiten.
6. Vernieuwing en verjonging als opdracht
NP Velpe-Mene is een goed draaiende
afdeling die met naast een afdelingsbestuur ook een goed functionerende
reservatenwerkgroep telt. Daarnaast is een werkgroep die instaat voor de grote
activiteiten en feestelijkheden, zijn er de verschillende reservatenteams bij
de verschillende natuurgebieden, zijn er de gidsen die de vele activiteiten
begeleiden en zijn er de 5 gemeentelijke kernen met een actief bestuur. Binnen
dit geheel is het een prioritaire opdracht om actief op zoek
te gaan naar verjonging en vernieuwing. Nieuwe mensen bij de werking te
betrekken zowel binnen de afdelingswerking als binnen de besturen van de
gemeentelijke kernen zagen we als een prioritaire opdracht bij de werking voor
2011.Dit is deels gelukt mede dank zij de natuur.gebiedencusus Velpe-mene. Op
de werkdagen waren nooit zoveel deelnemers. Bij de LAV 2012 zal bijzondere
aandacht besteed worden aan verbreding van het bestuur en de functionering van
de werkgroepen zodat er een brede betrokkenheid is bij de afdelingswerking.
7. Bijzondere
aandacht voor de versterking van de gemeentelijke kernen
Binnen elke gemeente is er een
gemeentelijke kern actief. De gemeentelijke kernen worden beschouwd als een
belangrijke mogelijkheid voor opstap voor nieuwe mensen. In elke gemeente van
de afdeling is een kern actief, die tevens het gemeentelijk beleid opvolgt. De
werking van de gemeentelijke kernen blijft evenwel een bijzonder aandachtspunt.
(2) Beleidswerking Natuurpunt Velpe-Mene
1.
Getevallei van Hoegaarden tot Halen: Topnatuurgebied van Europees niveau via
een geïntegreerde benadering natuurontwikkeling en waterbeheer op kaart zetten
Wat we voor 2011 vooropgesteld hadden: “Al meer dan een decennium wordt het
als een grote uitdaging gezien om de Getevallei van Taalgrens in
Hoegaarden, over Tienen, Linter, Zoutleeuw, Geetbets tot monding in Halen
sterker op de natuurkaart van Vlaanderen zetten. Onze collegae van de
Natuurpunt Afdelingen Gete-Velpe, Linter en Landen en de Provincie
Vlaams-Brabant hebben hier de laatste jaren stroomafwaarts Tienen al prachtig
werk geleverd met de uitbouw van een keten van gebieden waaronder Meertsheuvel
(Zoutleeuw), Betserbroek (Zoutleeuw en Geetbets) en Aronst Hoek (Geetbets) en
het Provinciaal Getebos en Het Vinne. Dit jaar kon het Doysbroek in Linter
substantieel uitgebreid worden en werd een aanzet gegeven in de vallei van de
Kleine Gete in Ezemaal. In december 2010 stelde de Vlaamse regering trouwens
het RUP Aronsthoek Melsterbeek vast, waarvoor het openbaar onderzoek zal lopen
van 15 februari tot 15 april. In de Getevallei is al veel in beweging gezet
maar de komende jaren staat nog veel te gebeuren waardoor met een geïntegreerde
benadering van natuurontwikkeling, streekontwikkeling en ruimte voor de rivier
en voor natuurlijke waterberging heel wat perspectieven kunnen ingevuld worden
om tot een internationaal natuurgebied te komen. Het Tiens broek en omgeving is
terecht het mekka voor de vogelaars. Hier wordt gepoogd om in overleg met de
Stad Tienen en de Tiense Suikerraffinaderij de geplande locatie van nieuwe
spaarbekken te herschikken zodat de natuur- en landschappelijke waarde van de
vallei en de mogelijkheid voor waterberging in de vallei minder aangetast
worden.
Er komen nu een aantal zaken samen die mogelijk tot een stroomversnelling
kunnen leiden: de bekkenbeheerder die in opdracht van Vlaams-Brabant moet
kijken welke de mogelijkheden zijn voor wateropvang, de samenwerking tussen
Natuurpunt en waterbouwkundigen om te kijken hoe wateropvang en natuurlijkheid
kunnen samengaan, burgemeesters die inzien dat ze hun streek kunnen opwaarderen
door van de Getevallei een natuurlijke as te maken.”
Het RUP Getevallei-Melsterbeek dat zo veelbelovend begon werd door de
mobilisatie van de boeren tegen het RUP een lijdensweg. Finaal was de sop de
kool niet meer waard en werd kwam het erop neer dat veel dure flankerende
maatregelen waar maar weinig concrete natuur tegenoverstond de schijn moest
redden van een Groene RUP. In die omstandigheden hebben we heel duidelijk
gezegd dat voor ons ook niet meer moest en de meerwaarde te gering was. Wij
houden evenwel vast aan de Getevallei als een project dat op niveau Vlaanderen
van zeer groot belang is en waarbij de Getevallei als één geheel van Tienen tot
Halen dient te worden beschouwd. Natuurpunt Velpe-Mene blijft de
Getevallei zien als een
topprioriteit om in samenwerking
met de zusterafdelingen snel een inventaris te maken van de Getevallei en de
kansen en mogelijkheden die er zijn, een ambitieus beeld te vormen waar we
binnen 10 jaar willen staan en hoe we in de streek in de verschillende
gemeentes en afdelingen dit kunnen aanpakken. Met de Tiense Suiker werd in 2011
een overeenkomst gesloten voor samenwerking rond het beheer van de
bezinkingsbekkens en actieve natuurontwikkeling in dit deel van de vallei.
2.
Medewerking aan Uitwerking Life project Bierbeekse
en Hagelandse valleien en werken aan instandhoudingsdoelstellingen Europese
Habitatgebieden en -soorten
Het voorbereid Europees Lifeproject
voor de Bierbeekse (met Zwartenbos, Vallei van de Molenbeek met het Koebos en
van de Bierbeek met o.m het Rottebos, Meldertbos) en de Hagelandse valleien is
voorlopig nog niet goedgekeurd. Bij de uitwerking van de
Instandhoudingdoelstellingen van de Europese Habitatgebieden werd vanuit de
afdeling deelgenomen aan het Bovenlokaal overleg. We hadden hier een
belangrijke inbreng in een gremium dat voor de rest vooral bevolkt wordt door
jagers, landbouwers, bos- en andere eigenaars en waar het meer gaat om de
instandhouding van het huidig gebruik dan om instandhoudingsdoelstellingen voor
duurzame natuur. Soms is Kafka niet ver weg op deze vergaderingen en wordt hier
meer dan duidelijk bewezen dat het aankoopbeleid en beheer door erkende terreinbeherende
verenigingen veruit het meest efficiënte en effectieve instrument is voor de instandhouding en de
ontwikkeling van de biodiversiteit.
3. Aandacht
Provinciale RUP Kleinstedelijke Gebied met o.a. Tienen en gemeentelijke
structuurplannen o.m in Bierbeek.
Door
NP Velpe-Mene kern Tienen en NPOB werd een goed onderbouwd bezwaarschrift
ingediend bij de lopende inspraakprocedure van het PRUP Kleinstedelijk gebied.
In dit PRUP werd voor Tienen o.m meer dan 75 ha extra bedrijventerrein zelfs
voor Seveso-bedrijven voorzien, evenals de doortrekking van de ring. Het advies
zal eerstdaags op de website opgenomen worden.
Door NP Velpe-Mene kern
Bierbeek werd een bezwaarschrift voorbereid bij de inspraakprocedure van het
gemeentelijk structuurplan.
4. Aandacht
aan akkernatuur
Met Graan voor gorzen was onze afdeling de
voorloper bij de aandacht voor akkernatuur. Gelukkig is hierrond nu een brede
werking. Vanuit de afdeling zullen we met veel energie dit verder mee opvolgen
en vooral inzetten op een aanpassing van het Europese landbouwbeleid waardoor
biodiversiteit en landschap echt als doelstellingen meegenomen worden. In de
voorstellen van EU commissie zit nog steeds 7% van het akkerareaal voor
maatregelen ter versterking van de biodiversiteit in. Dit wordt in Vlaanderen
door de boerenbond op applaus onthaald maar we zullen dit in de kijker moeten
blijven zetten. In de afdeling zal bijzondere aandacht besteed worden aan
soorten als kiekendief, hamster en andere soorten van het akkerplateau waarvoor ook Europese Instandhoudingdoelstellingen in het kader van de Europese
Habitatrichtlijn dienen opgemaakt. 2011 is dat de Raad van State het grote
bedrijventerrein op Waals Grondgebied, aansluitend bij de Boskouter in
Outgaarden vernietigd heeft en dit nu blijkbaar van de kaart is. Dit was het
broedgebied van de Blauwe Kiekendief.
5.Verdere
Opvolging Natuurontwikkeling Velpevallei
Bij de viering van 40 jaar NPOB, regionale
vereniging voor Natuur en Landschap werd het verhaal van de Velpevallei wel als een schoolvoorbeeld naar voren
geschoven van hoe vanuit de opeenvolgende acties opgekomen werd eerst tegen de
aanbestede rechttrekking en later voor de uitbouw en inrichting van vallei met
ruimte voor voor water en natuur. Dit vond een tussentijdse bekroning in de
vernattingswerken in de middenloop en de totstandkoming van een reeks
natuurgebieden. De opvang van het water bij de overstromingen in de Velpevallei
tussen Vissenaken en Hoeleden in de maand november 2010 hebben meer dan ooit
het belang van brede bebouwingsvrije valleien met ruimte voor de rivier en
ruimte voor water bewezen. Binnen de afdeling zijn de laatste jaren grote
inspanningen geleverd om de bovenloop en middenloop van de Velpe met het
complex Paddepoel-Velpevallei-Rozendaalbeek op de kaart te zetten. En met
sukses. Bij de hoge waterstanden werd bewezen dat dit een goede keuze was en
dat natuurversterking kan samengaan met natuurlijke berging van hoogwater in de
valleien. In het kader van viering van 40 jaar NPOB zullen we dit extra in de
kijker blijven plaatsen. In 2011 konden we het grote akkercomplex van circa 9.5
ha midden in de valleigronden, waar ook het structuurplan van de
ruilverkaveling behoud weidegronden voorzag maar niet in de ruilverkaveling
gerealiseerd werd, verwerven en
laten omzetten tot een ( toekomstig: structuurrijk en soortenrijk) graslandcomplex.
Dit ligt in het hart van het broedgebied van Wulp en roodborsttapuit.
6. Natuur
en landschapsversterking binnen Ruilverkaveling Willebringen en versterking van
landschappelijke kwaliteit in het agrarisch gebied: 2011 jaar van de waarheid.
Bij de prioriteiten 2011 schreven we: ' 2011 zou wel eens het jaar van de
waarheid kunnen worden voor de ruilverkaveling Willebringen' Dit is ook gebeurd want door het besluit
van 28 november 2011 werd de Ruilverkaveling nuttig verklaard. Dit
betekent dat deze ruilverkaveling vanaf nu effectief in uitvoering is. De
Ruilverkaveling Willebringen gaat om de herinrichting van circa 3000 ha in
delen van Tienen, Hoegaarden, Bierbeek en Boutersem. Kortom om het gebied
tussen Molenstraat in Meldert en de Waversebaan in Opvelp, begrensd in het
Zuiden door de Taalgrens en in het Noorden door de Steenweg tussen Boutersem en
Tienen. Dus concreet van Aardgat in Tienen tot het gebied Molensteen en
Hazenberg in Bierbeek. In 2010 vond een bijkomend openbaar onderzoek plaats met
het oog op de nuttig verklaring van deze ruilverkaveling. We verwijzen naar het
advies in de terugblik 2009 en naar onze positiebepaling bij de Walk for Nature
2010. Het is duidelijk dat de opvolging van deze ontwikkeling één van de
hoofdpunten vormt. Voor de minister bevoegd voor biodiversiteit, die ook
minister bevoegd voor ruilverkaveling is, zal het alleszins een test in
geloofwaardigheid zijn. Alle mooie woorden over noodzaak om tegengaan van de
achteruitgang van de biodiversiteit zullen al of niet in de praktijk kunnen
worden gebracht. In dit kader hebben we alle hands aan dek gehesen om op te
komen om de natuurlijke hoofdstructuren in de valleien en de biodiversiteit op
de aangrenzende flanken te versterken maar ook om de landschappelijke kwaliteit
en natuur in het agrarisch landschap terug op de kaart te zetten. Ook hier
staat een leefbare populatie van de grauwe- en blauwe kiekendief en de
populatie akkervogels zoals grauwe gors en veldleeuwerik voor ons voorop.
Biodiversiteit binnen het agrarisch landschap is voor een deel ook een
inherente verantwoordelijkheid van een goede landbouwpraktijk. Dit wordt een
grote uitdaging ook in de ruilverkaveling om dit te realiseren door versterking
van de natuurstructuur, de versterking van de vaste landschapselementen
verweven doorheen het landschap en een reeks landsschapselementen en –
maatregelen ter bevordering van de biodiversiteit binnen de agrarische
praktijk. De balans die we in 2011 maakten van de ruilverkaveling Vissenaken
was voor de laatste periode bijzonder negatief met o.a. waterbeheersingswerken
die niet voor te stellen zijn en ook nieuwe problemen voor woningen
stroomafwaarts ( Pamelenstraat)
scheppen.
(3) Continuering Reservatenwerking en
werking rond Beheerde gebieden Natuurpunt Velpe-Mene
1.
Medewerking Uitbouw Landschapscentrum Vissenaken
Door problemen rond het zonnedak werd er vertraging opgelopen maar ondertussen
zijn de funderingen gegoten en wordt een realisatie in 2012 voorzien. Rond het
landschapscentrum is ook een groep vrijwilligers aktief. Door Natuurpunt Beheer
zal op gronden in opstalrecht van de Stad Tienen aan de rand van het gebied
Rozendaalvallei een landschapscentrum worden uitgebouwd. Dit Landschapscentrum
zal de standplaats zijn voor de ploeg arbeiders natuur- en landschapszorg,
gericht zijn op een educatieve functie naar scholen en groepen, het centrum en
vertrekpunt vomem voor de wandelingen en wandelcircuits in de vallei van de
Rozendaalvallei en de Velpevallei en ook het centrum voor de werking vrijwillig
natuurbeheer in de streek. Vanuit de afdeling is hierrond een brede
vrijwilligerswerking rond uitgebouwd worden.
2. Uitbouw
natuurgebieden in de streek
De laatste jaren zijn daar enorme inspanningen geleverd en konden we een
exponentiële groei van het aantal en de oppervlakte beheerde natuurgebieden
realiseren. Eind 2010 werd nog een nieuw project van 3ha 14 a in de Vallei van
Broekbeek te Wever gerealiseerd. Voor is de aankoop van iets meer dan 2 ha van
het park Salve Mater en de lopende
aankoop van 2ha 20 in de Velpevallei te Bunsbeek. In de Velpevallei kon door
een ruiloperatie het gebied met 8ha 56 a in eigendom uitgebreid worden terwijl
er ook nog eens 1ha 29 extra in lange termijn huur kon genomen worden. Voor de gronden rond de vistrap werd een overeenkomst gesloten
met de Vlaamse Milieumaatschappij zodat hier ruimte kan gemaakt voor iets
ruigere natuur en voor vb roodborsttapuit. Belangrijk in 2011 was ook de
overeenkomst met de Tiense Suiker over het beheer en de inrichting van de
bezinkingsbekkens . In 2011 werden alle kansen die geboden zijn in de mate van
het mogelijke ingevuld maar door
schaarse in de aankoopbudgetten ( Vlaanderen) en de schrappe restfinanciering
kon geen actief prospectiebeleid gevoerd worden. Dit zal ook voor 2012 gelden.
3. Continuering
werking Reservatenwerkgroep, reservatenteams en vrijwillig natuurbeheer,
opvolging monitoringrapporten.
De reservatenwerkgroep draait goed binnen de afdeling en verzamelt alle
conservators en reservatenteams. Deze werking zal gecontinueerd worden. Bij de
verenigingswerking is ingegaan op het aspect verbreding en verjonging. Dit
speelt ook bij de reservatenwerking en reservatenteams. Onder verenigingswerking
werd reeds het vrijwillig natuurbeheer en de ronde van werkdagen zowel in de
winter als in de zomer waarbij alle gebieden aangedaan worden vermeld.
(4) Natuurstudie binnen Velpe-Mene: 2011
structurering van goede werkin
De intense werking
studie gericht op het behoud van de kolonies ingekorven vleermuis in Lovenjoel
en langoorvleermuis o. m. in Roosbeek loopt. Er waren paddenoverzetacties op
verschillende plaatsen, de ontwikkeling van de batterij door NP aangelegde
poelen zowel naar vegetatie als amfibieën werd opgevolgd. Binnen de afdeling
werd een generator gekocht voor de studie van de nachtvlinders. Een enthousiast
team heeft de verschillende gebieden binnen de afdeling geïnventariseerd. De
akkervogels en het project rond de geelgors en grauwe gors die ontstaan zijn
binnen de afdeling hebben ondertussen een brede uitstraling gekregen in een
zelfstandige en goed draaiende werkgroep. Rond graslandpaddestoelen werd zeer
veel inventarisatie verricht. Een bijzonder aandachtspunt verdient de goede
samenwerking met de Vogelwerkgroep Oost-Brabant. De Vogelwerkgroep Oost Brabant
verdient een bijzonder compliment voor de inzet, de cursussen, de actviteiten
maar ook de betrokkenheid bij de restfinanciering van onze aankopen.
