WEGBERMEN
BELANGRIJKE BIJDRAGE AAN BIODIVERSITEIT EN LANDSCHAP
www.velpe-mene.be of www.natuurpuntoostbrabant.be
|
2010 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het Internationaal Jaar voor de Biodiversiteit. In de provincie Vlaams Brabant wordt dit o.m. ingevuld met een campagne 'Koestersoorten' naar de gemeenten waarbij per gemeente een reeks typische soorten aangeduid werden die vanuit de gemeente een bijzondere aandacht krijgen.
Naast de verdere uitbouw van natuurgebieden als schatkamers voor biodiversiteit en meer aandacht voor biodiversiteit in het landbouwgebied zijn de goed beheerde wegbermen van verbindingswegen, landelijke wegen en holle wegen zeer belangrijk voor het behoud van soorten, zowel planten als dieren, in het landschap.
In de gemeenten waar er in het verleden een goed wegbermbeheer plaatsvond, zien we op dit ogenblik rijk bloeiende en kleurrijke wegbermen die zelfs een ietwat zuidelijk uitzicht hebben met soorten zoals bloeiende marjolein, geel walstro en beemdkroon. Bloeiende planten die op hun beurt een echte aantrekkingspool vormen voor bijen, hommels en vlinders. (zie bijgevoegde fotos uit Tienen). Zij vormen een essentiele basis voor het functioneren van het ecosysteen en voor de ecosysteemdiensten.
Een goed beheer van bermen bestaat erin dat voldoende houtige gewassen kansen krijgen en dat overigens een gefaseerd maaibeheer van eenmaal of maximum 2 maal per jaar maaien na de bloei met afvoer van de gemaaide massa plaatsvindt. Door het afvoeren van het maaisel krijgen de minder productieve bloemplanten de overhand op de brandnetels en de ruigere grassen en storingsgewassen en kan het beheer na een tijdje ook meer extensief plaatsvinden. Voor de typische bermen van het Haspengouwse op kalkrijke leem of Kempische zandige bermen is het belangrijk dat deze bermen ook de kans krijgen om in de zomer tot bloei te komen. Hier past een gefaseerd en voor deze bermen een laat maaibeheer. Dit is ook goed mogelijk vermits zulke bermen maar weinig vegetatiemassa hebben en ook niet de minste hinder vormen.
In dit Biodiversiteitsjaar wil Natuurpunt Velpe-Mene deze mooi bloeiende bermen en die gemeenten die hieraan werken eens bijzonder onder de aandacht brengen. Hier kunnen de gemeenten concreet bewijzen dat de inzet voor de koestersoorten ook in de dagelijkse praktijk iets kan betekenen. Daarom trekken we de aandacht op een reeks mooie bloeiende wegbermen. In het Tiense werden zelfs zeldzame orchideeën ( o.m. Hondskruid) maar ook andere rode lijstsoorten zoals aardaker, bos- en graslathyrus en ook vegetaties met zeer zeldzame graslandpaddenstoelen met zgn wasplaten ( de orchideeën onder de paddenstoelen met o.m. papegaaizwammetje) waargenomen. In Bierbeek zijn er dan weer de zeer prachtige bermen die blauw zien van het rapunzelklokje of de rode lijstsoort Ruig klokje ( zoals de Bisschoppenstraat) of meer zandige wegbermen met wilde thym of grasklokje. Landen draagt dan zijn steentje bij om Beemdkroon als koestersoort te promoten.
Vanaf de tachtiger jaren werd het zgn Bermbesluit van kracht. Hierdoor werd het verboden om nog langer de bermen langs de openbare wegen te sproeien met pesticiden en onkruidverdelgers. Tot dan was dit in vele gemeenten een gangbare praktijk. Hele wegbermen lagen er rossig, doods en doodgesproeid bij vanaf eind mei met dode planten en gift tot in de riool en het water. Totaal nutteloos en zeer schadelijk voor zowel voor het voorkomen van de wilde bloemen alsook voor vlinders en bijen, zonder nog te denken aan de giftige stoffen die in het milieu verspreid worden. Bij het doodspuiten komt er trouwens een veel ruigere vegetatie met brandnetels en andere moeilijk te beheren soorten. Deze praktijk is ondertussen verboden en strafbaar volgens het decreet op het natuurbehoud en is bij de meeste gemeenten steeds minder gangbaar. Alhoewel zeker langs landelijke wegen en taluds vanuit de aanbelandende percelen nog dikwijls én de berm weggeploegd wordt en zelfs taluds doodgespoten worden en de overheid dikwijls te laks is om hier tegen op te treden. Elk biodiversiteitsbeleid dient hier aandacht aan te besteden.
Het Bermbesluit voorziet ook dat pas na 15 juni mag gemaaid worden of in een gefaseerd maaibeheer via een beheersplan. Ook hier zijn er een reeks gemeenten die zeer voorbeeldig zijn en van het bermbeheer een punt maken dat in het biodiversiteitverhaal past. Voorbeelden hier zijn o.m. de Stad Tienen en de Gemeente Bierbeek. Maar ook in Boutersem en elders zijn er vele bloemenrijke bermen die als voorbeeld kunnen dienen. Zeker voor de meest bloemenrijke en kansrijke bermen die enigszins gebufferd zijn tegen instroom van meststoffen, is zulk gefaseerd maaibeheer waarbij extra laat gemaaid wordt met het oog op de zomerbloei alleszins op zijn plaats. De recreatieve fietser en wandelaar kan er dan ook van genieten nu in streek steeds meer bed en breakfasts komen om te genieten.
Geniet van deze kleurenrijke bermen en stuur je fotos van de bloeiende, vlinderende en zoemende bermen in voor de fotowedstrijd "Geefomnatuur" waarbij één categorie gericht is op de biodiversiteit buiten de natuurgebieden (fotowedstrijd Geefomnatuur zie www.natuurpuntoostbrabant.be)
Inlichtingen: natuurpunt@velpe-mene.be - 0476 77 70 37 - www.velpe-mene.be